Βακτήρια
(Σημειώσεις για τον καθηγητή)
http://www.chemeng.ntua.gr/courses/trbio/files/KEF3%20Microbiologia.pdf
Στο ταξινοµικό σύστηµα των µικροβίων αναγνωρίζονται οι ακόλουθες ταξινοµικές
κατηγορίες: τάξη, γένος (genus), είδος (species), στέλεχος (strain).
Το είδος παρουσιάζει µια υψηλή βαθµίδα φαινοτυπικής οµοιότητας και σηµαντικής
ανοµοιότητας ως προς άλλα αθροίσµατα συγγενών πληθυσµών. Τα διάφορα στελέχη έχουν
µεγάλη σηµασία για την Μικροβιολογία Τροφίµων. Γένος και είδος συµβολίζονται µε µια
διώνυµη λατινική ονοµασία (σε πλάγια γραφή). Για παράδειγµα στο Saccharomyces
cerevisiae, ο όρος Saccharomyces αντιπροσωπεύει το γένος, ο όρος cerevisiae το είδος, ενώ
χρησιµοποιούνται περισσότερα από 1000 διαφορετικά στελέχη της ζύµης S. cerevisiae ως
µαγιές ψωµιού, κρασιού ή µπύρας.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΑΘΟΓΟΝΟΥ ΜΟΛΥΝΣΕΩΣ : εκδήλωση παθογένειας δια προσβολής του
δέκτη ή µέσω τοξίνηςΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΩΝ : ανεπιθύµητες αλλαγές οργανοληπτικών χαρακτηριστικών, µη παθογόνες,
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΩΦΕΛΙΜΙΣΤΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ : για την παραγωγή χρήσιµων για τον άνθρωπο προϊόντων του µεταβολισµού τους όπως γαλακτικό οξύ (σε τρόφιµα όπως γιαούρτια, τυριά, βουτυρόγαλα, ελιές, τουρσιά, πίκλες, σαλάµι αέρος), προπιονικό οξύ ( σε τυριά ελβετικού τύπου Emmenthaler), οξεικό οξύ (παραγωγή ξυδιού) κτλ
ΠΑΘΟΓΟΝΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑ Εµπειρικός κανόνας:
Τα Gram ( - ) βακτήρια εκδηλώνουν παθογένεια δια προσβολής του δέκτη (ανθρώπου). Η εκδήλωση των συµπτωµάτων συµβαίνει µετά από τουλάχιστον 24h. Τα συµπτώµατα διαρκούν και καταπονούν αλλά είναι σπανίως θανατηφόρα. π.χ. Salmonellα spp. Εξαίρεση: Τα Escherichia coli είναι Gram ( - ) βακτήρια αλλά παράγουν τοξίνη.
Τα Gram (+) βακτήρια εκδηλώνουν παθογένεια µέσω τοξίνης. Η εκδήλωση των συµπτωµάτων συµβαίνει εντός 1- 6 ωρών. Τα συµπτώµατα διαρκούν 24-48 h και καταπονούν αλλά δέν είναι επικίνδυνα π.χ. Staphylococcus aureus. Σηµαντική εξαίρεση στον κανόνα αυτό είναι το Gram (+)Clostridium botulinum που παράγει µια ισχυρότατη θανατηφόρο νευροτοξίνη. Παθογόνα G (-) βακτήρια: Salmonella, spp., Shigella spp., Escherichia coli, Campylobacter jejuni, Vibrio parahemolyticus Βρίσκονται: σε έντερα, κόπρανα, έδαφος, γάλα, κρέας (πουλερικά), θαλασσινά. Είναι δείκτες µη τήρησης ορθής βιοµηχανικής πρακτικής και καλής υγιεινής πρακτικής- Good Manufacturing Practices (GMP) και Good Hygiene Practices (GHP). Ελέγχονται µε θερµική κατεργασία, διαχωρισµό α΄ υλών - ετοίµων, GHP, άλλα "εµπόδια". Παθογόνα G (+) βακτήρια: Clostridium botulinum, Clostridium perfringens, Bacillus cereus, Staphylococcus aureus, Listeria monocytogenes, Bacillus subtilis.
Emerging pathogens (“αναδυόµενα” παθογόνα: βακτήρια και των δύο παραπάνω κατηγοριών η επικινδυνότητα και η επιδηµιολογική σηµασία των οποίων καθώς και η ανάγκη λήψεως ειδικών µέτρων κατά την παραγωγή των σχετικών τροφίµων αναγνωρίστηκε πρόσφατα): Yersinia enterocolitica, Aeromonas hydrophila, Plesiomonas shigelloides, Vibrio vulnificus, Escherichia coli Ο157 Η7
Ταξινομικοί έλεγχοι βακτηρίων Πολύ αναλυτικό βίντεο για την ταξινόμηση των βακτηρίων
